Wasiirka Wasaarada Madaxtooyadda JSL, Md. Maxamuud Xaashi Cabdi ayaa sheegay inay Xukuumadda Somaliland ka go;an tahay inay ka qabato Wariyeyaasha baahiyey warka ka dhanka ah Amaanka Qaranka iyo sumacda Somaliland.
Wasiir Maxamuud Xaashi waxa uu shaaciyey inay sharciga la tiigsan doonaan wariye kasta oo warar ku lidi ah amaanka qaranka faafiya, isla markaana baahiya borobagaado ka dhan ah jiritaanka iyo Sumcada qaranka Somaliland.
Wasiirka ayaa geesta kalena hambalyo u diray inta badan saxaafadda madax banaan oo uu sheegay inay yihiin muwaadiniin dalkooda wax badan u huray, waxaanu xusay inay jiraan inyar oo saxaafadda u fahantahay mihnad lagu qadhaabsado oo dadka lagu baadho, isaguna aragta inaan sharcigu qaban karin.
Wasiirka Madaxtooyada ayaa sidoo kalena sheegay ina Somaliland laga xoreyey rag qoriga dadka ku baahdan jiray sidoo kalena ay ka xorayn doonaan budhcad qalimeed dadka qalinka ku baadhata oo saxaafadda ku hoos dhuumata.
Mudane Maxamuud Xaashi ayaa arrimahan kaga hadlay Xaflan habeekii xalay ka dhacday magaalada hargeysa oo loogu dabaal dagayey hesiiska maalgalinta Dekeda Berbera waxaana hadaladisii ka mid ahaa “ Waan ku hambaleynayaa warbaahinta madax banaan ee Somaliland doorkiia ay ka qaadatay heshiiskan inteeda cafimaadka qabta, waanu ku hambalyeynayaa haldoorka qaranka waxgaradkiisa iyo dhalinyaradii sida wanaagsan u fakartay, nasiib darro qaybo ka mida warbaahinteenu iyadoo dunida sidaa inoo amaanayso oo magaceenii iibinayso ayey been iyo hadalalo yaqyaqsi leh ka qorayeen hesiiska, wuu burburay iyo waxan ayaa ku jira iyadoo la wada arkayo iyo gacan sadexaad ayaan saxeexday, waa wax aad iyo aad u fool xun oo qarankan sumcadiisa ceeb weyn ku ah, qarankan ma laha xisbiga KULMIYE Iyo xukuumadiisu, Axmed Siilaanyo iyo golaha wasiiradu kaligayo ma laha Umadda oo dhan ayuu ka dhaxeeyaa qaranku, maalinba cidbaa madax ka ah masuuliyadiisana ay tahay qofku inuu aragti dheer yeesho ayaa muhiim ah, haduu ku saleeyo garaad yar waa nasiib darro, dadkaa aan ka hadlayo waxa weeye waa rag kooban oo qalin duurayaal saxaafadeed ah oo si khaldan u adeegsada warbaahinta madaxa-banaan, oo u qaatay mihnada saxaafaddu inay tahay meherad lagu maxaafsado, ama lagu qadhaabsado, saxaafaddu maaha mihnad lagu qadhaabsado waa mihnad Umadda u dhex ah, xogo rasmiyana siisa, warar dhab ah siisa, xaqaa’iqa jira ka turjunta, dareenka bulshada muujisa, wacyigalisa, warbaahintu xikmad balaadhan ayey leeyahay, qarankan warbaahintiisa mudakarka ah ee doorka dheer ka soo qaatay intii qarankani uu jiray waanu ku hambalyeynaynaa. Waxaanu leenahay raga noocaa u fakaraya waanu u caqli celinayaa waanu waaninaynaa.”
Mudane Maxamuud Xaashi ayaa sidoo kalena ka hadlay sida ay ugu go’an tahay ina sharciga la tiigsado dadka wax ka qora Amaanka Qaranka iyo sumcada dawladnimada waxaanu yidhi “ Nabad galayada qarankan iyo sumcadiisa in meel lagaga dhaco xukuumad ahaan inamada sidaa samayna waanu u caqli celinayaa haday ka waantoobi waayaaana waxay tagi doontaa in la toosiyo, qarankan qori ayaa laga soo xoreeyey, maalin ayuu qorigu khatar ku ahaa , oo wado walba wiil qori sitaa taagnaa oo baad dadka xoog kaga qaadayey, nin qori leh ayaa qarankan laga xoreeyey, waaba se nin qalin haysta oo budhcad badeed noqday looma dulqaadan karro, waanu ka xoraynaynaa.”
Wasiirka Maxamuud Xaashi Cabdi ayaa waxa uu intaasi ku daray inay Xukuumad ahaan dul u leeyihiin dhaliisha waxaanu yidhi “ Dul baanu u leenahay dhaliisha, ka guban mayno cayda, madaxweynaha qaranka u sareeya ayaa maalin walba la caayaa, oo xushmad leh oo haybadii qaranka xanbaarsan, waxa la caayaa marwadiisa, waxa la caayaa masuuliyiinta wasiirada ah, maalin walba waa nala caayaa, dul baanu u leenahay dhaliisha iyo toosinta, intaba waanu ogol nahay hasayeeshee in qaranka la magac dilo, la maamuus tiro aqbali mayno, Warbaahinta madax abaani xor uma aha tigidh free ahna uma haysato in qofku cidii doono uu caayo, in ciduu doono nashuushadeeyo, qarankan haybad dilo, wuxuu u madax banaan yahay inaan la cabudhin inuu war xaqiiqo ah soo bandhigo, inuu warar dhab ah soo saaro, maxkamada ayaanu la tiigsanaynaa sifro sharci ah ayaanu wax ugu qabanaynaa.”
Waan ku hambaleynayaa warbaahinta madax banaan ee Somaliland doorkiia ay ka qaadatay heshiiskan inteeda cafimaadka qabta, waanu ku hambalyeynayaa haldoorka qaranka waxgaradkiisa iyo dhalinyaradii sida wanaagsan u fakartay, nasiib darro qaybo ka mida warbaahinteenu iyadoo dunida sidaa inoo amaanayso oo magaceenii iibinayso ayey been iyo hadalalo yaqyaqsi leh ka qorayeen hesiiska, wuu burburay iyo waxan ayaa ku jira iyadoo la wada arkayo iyo gacan sadexaad ayaan saxeexday, waa wax aad iyo aad u fool xun oo qarankan sumcadiisa ceeb weyn ku ah, qarankan ma laha xisbiga KULMIYE Iyo xukuumadiisu, Axmed Siilaanyo iyo golaha wasiiradu kaligayo ma laha Umadda oo dhan ayuu ka dhaxeeyaa qaranku, maalinba cidbaa madax ka ah masuuliyadiisana ay tahay qofku inuu aragti dheer yeesho ayaa muhiim ah, haduu ku saleeyo garaad yar waa nasiib darro, dadkaa aan ka hadlayo waxa weeye waa rag kooban oo qalin duurayaal saxaafadeed ah oo si khaldan u adeegsada warbaahinta madaxa-banaan, oo u qaatay mihnada saxaafaddu inay tahay meherad lagu maxaafsado, ama lagu qadhaabsado, saxaafaddu maaha mihnad lagu qadhaabsado waa mihnad Umadda u dhex ah, xogo rasmiyana siisa, warar dhab ah siisa, xaqaa’iqa jira ka turjunta, dareenka bulshada muujisa, wacyigalisa, warbaahintu xikmad balaadhan ayey leeyahay, qarankan warbaahintiisa mudakarka ah ee doorka dheer ka soo qaatay intii qarankani uu jiray waanu ku hambalyeynaynaa. Waxaanu leenahay raga noocaa u fakaraya waanu u caqli celinayaa waanu waaninaynaa.
Nabad galayada qarankan iyo sumcadiisa in meel lagaga dhaco xukuumad ahaan inamada sidaa samayna waanu u caqli celinayaa haday ka waantoobi waayaaana waxay tagi doontaa in la toosiyo, qarankan qori ayaa laga soo xoreeyey, maalin ayuu qorigu khatar ku ahaa , oo wado walba wiil qori sitaa taagnaa oo baad dadka xoog kaga qaadayey, nin qori leh ayaa qarankan laga xoreeyey, waaba se nin qalin haysta oo budhcad badeed noqday looma dulqaadan karro, waanu ka xoraynaynaa.
Dul baanu u leenahay dhaliisha, ka guban mayno cayda, madaxweynaha qaranka u sareeya ayaa maalin walba la caayaa, oo xushmad leh oo haybadii qaranka xanbaarsan, waxa la caayaa marwadiisa, waxa la caayaa masuuliyiinta wasiirada ah, maalin walba waa nala caayaa, dul baanu u leenahay dhaliisha iyo toosinta, intaba waanu ogol nahay hasayeeshee in qaranka la magac dilo, la maamuus tiro aqbali mayno, Warbaahinta madax abaani xor uma aha tigidh free ahna uma haysato in qofku cidii doono uu caayo, in ciduu doono nashuushadeeyo, qarankan haybad dilo, wuxuu u madax banaan yahay inaan la cabudhin inuu war xaqiiqo ah soo bandhigo, inuu warar dhab ah soo saaro, maxkamada ayaanu la tiigsanaynaa sifro sharci ah ayaanu wax ugu qabanaynaa.”
